W ramach realizowanego przez bibliotekę Zespołu Szkół Samochodowych w Rzeszowie projektu „Józef Piłsudski – twórca niepodległego państwa polskiego” uczniowie naszej szkoły zostali zapoznani przez radiowęzeł szkolny z biografią patrona roku 2017. Życiorys Marszałka przeczytał uczeń klasy II adT Krystian Chruściel.

Józef Klemens Piłsudski

Pierwszy marszałek, dwukrotny premier Polski. Żołnierz, polityk, polski działacz społeczny i niepodległościowy. Był twórcą Organizacji Bojowej PPS, Legionów Polskich i Polskiej Organizacji Wojskowej. Od 11 listopada 1918 roku był naczelnym wodzem Armii Polskiej. W młodości, w czasach konspiracji był znany pod pseudonimami Wiktor i Mieczysław. Za czasów Legionów Polskich nazywano Józefa Piłsudskiego: Komendantem, Marszałkiem, Dziadkiem oraz Ziukiem.

Józef Piłsudski urodził się 5 grudnia 1867 roku w Zułowie na Wileńszczyźnie w patriotycznej rodzinie. Ojcem był Józef Wincenty Piłsudski, matką Maria z Billewiczów. Rodzicie pobrali się przed samym powstaniem. Józef Klemens Piłsudski był czwartym w kolejności dzieckiem z dziesięciorga rodzeństwa. W 1877 roku Józef, wraz z bratem Bronisławem rozpoczął naukę w I Gimnazjum wileńskim, gdzie obaj bracia wraz z kolegami założyli kółko o nazwie Spójnia. Organizacja zajmowała się sprowadzaniem z Warszawy polskich książek. W 1885 Józef zdał maturę. Jesienią zaczął studia medyczne na Uniwersytecie Charkowskim. Już wtedy rozpoczął konspiracyjną działalność w niepodległościowych organizacjach studenckich. Za udział w  rozruchach po roku nauki został wydalony z uczelni. 22 marca 1887 roku za zaangażowanie w działalność wileńskich socjalistów Piłsudski został aresztowany. Następnie pod zarzutem udziału w spisku zmierzającym do obalenia cara Aleksandra II został skazany na 5 lat zesłania na Syberię.

Po uwolnieniu wyjechał do Warszawy, gdzie nawiązał kontakt z Polską Partią socjalistyczną. Ponownie uwięziony, zbiegł do Galicji, gdzie powołał PPS – Frakcję Rewolucyjną.

Piłsudski był zwolennikiem utworzenia regularnych sił zbrojnych do walki z Rosją, był inicjatorem powołania w 1908 roku we Lwowie Związku Walki Czynnej. Rozwijał w Galicji Związki Strzeleckie, będąc ich Komendantem Głównym od 1912 roku.

Po wybuchu I wojny światowej 1.Kompania Kadrowa Legionów Polskich – na jego rozkaz – wyruszyła z krakowskich Oleandrów do zaboru rosyjskiego. Wkrótce utworzył 1. pułk piechoty Legionów Polskich, zostając jego dowódcą. Po reorganizacji i utworzeniu I Brygady stanął na jej czele, dowodząc nią we wszystkich kolejnych bitwach.

Zdymisjonowany ze stanowiska dowódcy, po Akcie 5 XI 1916 r. został członkiem Tymczasowej Rady Stanu Królestwa Polskiego. Doprowadził do tzw. „kryzysu przysięgowego” w Legionach Polskich, co spowodowało falę represji  – sam został aresztowany  22 sierpnia 1917 roku i internowany w twierdzy w Magdeburgu, a część legionistów dostała się do niemieckich obozów.

Po wybuchu rewolucji w Niemczech zwolniony, przybył 10 listopada 1918 roku do Warszawy, gdzie następnego dnia Rada Regencyjna przekazała mu władzę nad wojskiem, zaś  14 listopada całość władzy. Pełnił funkcję Naczelnego Wodza, Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Naczelnika Państwa, Pierwszego Marszałka Polski. Był zwycięskim wodzem w wojnie polsko-bolszewickiej, dowodził jej kluczowymi  operacjami: wyprawą wileńską, ofensywa na Ukrainie, bitwą warszawską i bitwą niemeńską.

Później w wyniku politycznych zawirowań zrzekł się wszystkich funkcji wojskowych i trzymał się z dala od życia politycznego. W 1926 roku niezadowolony z ogólnej sytuacji w Polsce, siłą przejął władzę w kraju. Prezydent Wojciechowski wraz z premierem Witosem zrezygnowali z piastowanych stanowisk. Stanowiska  Prezydenta Piłsudski jednak nie przyjął, do końca życia piastował urząd Ministra Spraw Wojskowych i Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych.

Józef Piłsudski niemal do ostatnich dni swojego życia ukrywał nieuleczalną chorobę – raka wątroby. Zmarł 12 maja 1935 roku w Warszawie. Ciało zostało pochowane w krypcie pod wieżą Srebrnych Dzwonów w Katedrze na Wawelu. Serce spoczęło, zgodnie z testamentem w grobie matki w Wilnie na cmentarzu „na Rossie.

Tekst biografii opracowano na podstawie książek dostępnych w naszej bibliotece:

• „Józef Piłsudski w kolorze” oprac. A.K.Kunert
• „Józef Piłsudski – przywódca i marszałek” A.Paterek
• „Marszałek Józef Piłsudski” J.L.Englert